Μετάβαση στο περιεχόμενο

Σόργος ο δίχρωμος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Σόργος ο δίχρωμος (S. bicolor) είναι ένα είδος αγρωστοειδούς που καλλιεργείται για σιτηρό, το οποίο χρησιμοποιείται για τροφή για ανθρώπους, ζωοτροφές και παραγωγή αιθανόλης. Το σόργο προέρχεται από την Αφρική και τώρα καλλιεργείται ευρέως σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές.[1] Ανήκει στην οικογένεια του σόργου και είναι η πέμπτη σημαντικότερη καλλιέργεια δημητριακών στον κόσμο μετά το ρύζι, το σιτάρι, το καλαμπόκι και το κριθάρι, με 61.000.000 τόνους ετήσιας παγκόσμιας παραγωγής το 2021[2] Ο σόργος ο δίχρωμος είναι συνήθως μονοετές, αλλά ορισμένες ποικιλίες είναι πολυετείς. Αναπτύσσεται σε συστάδες που μπορεί να φτάσουν πάνω από 4 μέτρα ψηλά. Ο κόκκος είναι μικρός, κυμαίνεται από 2-4 mm σε διάμετρο. Ο σόργος ο γλυκύς είναι ποικιλία σόργου που καλλιεργούνται κυρίως για χορτονομή, παραγωγή σιροπιού και αιθανόλη και είναι ψηλότερος από το σόργο που καλλιεργούνται για σιτηρά. [3][4]

Ο Σόργος ο δίχρωμος είναι το καλλιεργούμενο είδος σόργου. Οι άγριοι συγγενείς του αποτελούν το βοτανικό γένος του Σόργου.

Καλλιέργεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Grains
Κλάδος πανικού με στάχυα
Κεφαλή σπόρου
Red and white grains
Συγκομιδή κεφαλής κόκκινου σπόρου σε λευκές κεφαλές σπόρων
Sorghum bicolor Moderne

Οι κορυφαίοι παραγωγοί του S. bicolor το 2022 ήταν η Νιγηρία (12%), οι ΗΠΑ (10%), το Σουδάν (8%) και το Μεξικό (8%).[5] Καλλιεργείται με επιτυχία και στην Ευρώπη: Ο σημαντικότερος παραγωγός ως προς την καλλιεργούμενη έκταση είναι η Γαλλία, ακολουθούμενη από την Ιταλία, την Ισπανία και ορισμένες χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης με καλλιεργητικές εκτάσεις πολλών χιλιάδων εκταρίων.[6] Αναπτύσσεται σε ένα ευρύ φάσμα θερμοκρασιών, υψηλά υψόμετρα και τοξικά εδάφη και μπορεί να ανακτήσει την ανάπτυξη μετά από κάποια ξηρασία. [3] Το βέλτιστο εύρος θερμοκρασίας ανάπτυξης είναι 12–34 °C και η καλλιεργητική περίοδος διαρκεί για ~ 115-140 ημέρες.[7] Μπορεί να αναπτυχθεί σε ένα ευρύ φάσμα εδαφών, όπως πολύ αργιλώδη έως αμμώδη εδάφη με την ανοχή του στο pH να κυμαίνεται από 5,0 έως 8,5. [8] Απαιτεί ένα αρόσιμο χωράφι που έχει μείνει σε αγρανάπαυση για τουλάχιστον δύο χρόνια ή όπου έχει γίνει αμειψισπορά με όσπρια το προηγούμενο έτος. [9] Η διαφοροποιημένη αμειψισπορά 2 ή 4 ετών μπορεί να βελτιώσει την απόδοση του σόργου, καθιστώντας το επιπλέον πιο ανθεκτικό σε ασυνεπείς συνθήκες ανάπτυξης. [10] Όσον αφορά τις απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά, ο σόργος ο δίχρωμος είναι συγκρίσιμο με άλλες καλλιέργειες δημητριακών, με άζωτο, φώσφορο και κάλιο που απαιτούνται για την ανάπτυξη. [11] Έχει πέντε χαρακτηριστικά που την καθιστούν μια από τις ανθεκτικλοτερές στην ξηρασία καλλιέργειες:

  • Έχει πολύ μεγάλη αναλογία επιφάνειας ρίζας προς φύλλο.
  • Σε περιόδους ξηρασίας, τυλίγει τα φύλλα του για να μειώσει την απώλεια νερού από τη διαπνοή.
  • Εάν η ξηρασία συνεχιστεί, περνά σε λήθαργο αντί να πεθάνει.
  • Τα φύλλα του προστατεύονται από μια κηρώδη επιδερμίδα.
  • Χρησιμοποιεί το μονοπάτι C4 χρησιμοποιώντας έτσι μόνο το ένα τρίτο της ποσότητας νερού που χρειάζονται τα φυτά με C3.

Διατροφική αξία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το S. bicolor είναι πλούσιο σε μέταλλα όπως ο φώσφορος, το κάλιο και ο ψευδάργυρος. [12] Οι θρεπτικές αξίες του S. bicolor είναι συγκρίσιμες με αυτές του ρυζιού, του καλαμποκιού και του σιταριού. Η ενεργειακή αξία των 100 g κόκκων S. bicolor κυμαίνεται από 296,1-356,0 kcal. [12] Τα δημητριακά περιέχουν 60–75% υδατάνθρακες, 8–13% πρωτεΐνη και 4–6 % λίπαρά. [13] Η περιεκτικότητα σε σακχαρόζη και γλυκόζη στο κοτσάνι είναι 10 – 16%. [13] Συγκριτικά, το ζαχαροκάλαμο έχει περιεκτικότητα σε ζάχαρη 10 - 20%. Έτσι το S. Bicolor μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική λύση στο ζαχαροκάλαμο. Η χαμηλή πεπτικότητα αμύλου του σόργου προκαλείται από τη σύνδεση μεταξύ των κόκκων αμύλου με τις πρωτεΐνες και τις τανίνες . [12] Η πεπτικότητα των πρωτεϊνών του είναι χαμηλότερη από αυτή του σιταριού και του καλαμποκιού.[12] Σε αντίθεση με τις προλαμίνες του σιταριού, της σίκαλης και του κριθαριού, οι καφιρίνες του σόργου δεν προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις ή αυτοάνοση απόκριση στον άνθρωπο.[12] Επιπλέον, οι ιδιότητες του σόργου αναστέλλουν την έκφραση των τοξικών πεπτιδίων που σχετίζονται με τη γλιαδίνη, καθιστώντας το S. bicolor ασφαλές για κατανάλωση από άτομα με κοιλιοκάκη.[12] Ο S. bicolor είναι το καλύτερο υποκατάστατο για το σιτάρι και το ρύζι όσον αφορά τη διατροφή, επειδή έχει υψηλά επίπεδα θειαμίνης, νιασίνης, ριβοφλαβίνης και φυλλικού οξέος.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Dillon, Sally L.; Shapter, Frances M.; Henry, Robert J. και άλλοι. (1 September 2007). «Domestication to Crop Improvement: Genetic Resources for Sorghum and Saccharum (Andropogoneae)». Annals of Botany 100 (5): 975–989. doi:10.1093/aob/mcm192. PMID 17766842. 
  2. ↑ «FAOSTAT». United Nations Food and Agriculture Organization (FAO). Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2020. 
  3. ↑ 3,0 3,1 «Grassland Index: Sorghum bicolor (L.) Moench». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2023. 
  4. ↑ «Sweet Sorghum». Sweet Sorghum Ethanol Producers. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2012. 
  5. ↑ USDA Foreign Agricultural Service. «Sorghum 2022 World Production profile». 
  6. ↑ Hiltbrunner, Jürg. «Körnersorghum – eine in der Schweiz noch unbekannte, interessante Ackerkultur» (PDF). agrarforschungschweiz. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2022. 
  7. ↑ «Sorghum - Section 4: Plant Growth and Physiology» (PDF). Grain Research & Development Corporation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 11 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2022. 
  8. ↑ Smith, C. Wayne· Frederiksen, Richard A. (25 Δεκεμβρίου 2000). Sorghum: Origin, History, Technology, and Production. John Wiley & Sons. ISBN 9780471242376. 
  9. ↑ Ajeigbe, Hakeem A. (2020). Handbook on improved agronomic practices of sorghum production in north east Nigeria. Patancheru: ICRISAT. 
  10. ↑ Sindelar, Aaron J.; Schmer, Marty R.; Jin, Virginia L.; Wienhold, Brian J.; Varvel, Gary E. (2016). «Crop Rotation Affects Corn, Grain Sorghum, and Soybean Yields and Nitrogen Recovery». Agronomy Journal 108 (4): 1592–1602. doi:10.2134/agronj2016.01.0005. 
  11. ↑ Rooney, W.L. (2016). «Sorghum». Reference Module in Food Science. doi:10.1016/B978-0-08-100596-5.02986-3. ISBN 9780081005965. 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 de Morais Cardoso, Leandro (28 Oct 2016). «Sorghum (Sorghum bicolor L.): Nutrients, bioactive compounds, and potential impact on human health». Critical Reviews in Food Science and Nutrition 57:2, 372-390 (2): 372–390. doi:10.1080/10408398.2014.887057. PMID 25875451. https://doi.org/10.1080/10408398.2014.887057. 
  13. ↑ 13,0 13,1 Volker, Beyel (2003). Wirkung von Trockenstreß auf unterschiedliche Kultivare von Sorghum bicolor, σελ. 138. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σόργος_ο_δίχρωμος&oldid=10758227"